癸亥腊二十二夜題示東芝子蘭二詩友
按察廣平
子蘭氏和東芝氏
兩個名香胡不寐
春心瘦骨共寒梅
苦況吟魂隨夢味
碧桃綠柳亦分愁
舞蝶遊蜂頻獻媚
那如叔野一詩篇
打破銀床深夜鬼
Quý Hợi lạp nhị thập nhị dạ đề thị Ðông Chi Tử Lan nhị thi hữu
Án Sát Quảng Bình
Tử Lan thị hòa Ðông Chi thị
Lưỡng cá danh hương hồ bất mị
Xuân tâm sấu cốt cọng hàn mai
Khổ huống ngâm hồn tùy Mộng Vị (1)
Bích đào (2) lục liễu (3) diệc phân sầu
Vũ điệp du phong tần hiến mị
Na như Thúc Dã (4) nhất thi thiên
Ðả phá ngân sàng thâm dạ quỷ
Ðêm 22 tháng chạp năm Quý Hợi (1923) làm thơ tặng hai ông bạn Ðông Chi và Tử Lan
Này hai ông Ðông Chi và Tử Lan
Hai kẻ danh tiếng vì cớ gì lại không ngủ được
Vì lòng xuân nổi, dù gầy võ vẫn muốn xem mai nở chớm xuân
Vì khổ nỗi, hồn thơ mòn mỏi theo nàng Mộng Vị
Liễu biếc đào xanh cũng buồn theo
Bướm lượn ong bay cứ mãi tỏ lòng si
Làm sao có được một vần thơ như Thúc Giạ làm
Ngâm phá giấc ngủ như con quỷ đêm khuya
Ðêm 22 tháng chạp năm Quý Hợi (1923) làm thơ tặng hai ông bạn Ðông Chi và Tử Lan
Tử Lan là một với Ðông Chi
Trằn trọc hai ông phải chuyện gì
Muốn ngắm mai vàng lo ốm xác
Vì mơ Mộng Vị khổ hồn thi
Ðào tơ liễu biếc sầu đôi ngã
Bướm lượn ong vần tỏ dạ si
Sao được một vần như Thúc Giạ
Canh khuya phá giấc quỷ ra uy
Nguyễn Hữu Vinh dịch, Taiwan, 1995
Chú Thích
Lời tác giả: Thơ làm trong thời kỳ làm quan Án Sát tỉnh Quảng Bình.
______________
1) Mộng Vị:
Tên một cô đào hát Ca Trù.
2) Bích đào:
Ý chỉ chuyện chia tay. Lấy ý từ Ðào Diệp 桃葉 [ÐTT12] tr. 40 Lá cây đào. Tên riêng, Ðào Diệp là ái thiếp của Vương Hiến Chi 王獻之 một nhà thư pháp danh tiếng đời Ðông Tấn 東晉. Vương Hiến Chi rất yêu thích Ðào Diệp, từng làm bài từ để hát khi tiễn biệt nàng Ðào Diệp chèo thuyền qua sông: Ðào Diệp phục Ðào Diệp, độ giang bất dụng tiếp, đản độ vô sở khổ, ngã tự lai nghinh tiếp 桃葉復桃葉，渡江不用楫。但渡無所苦我自來迎接
Ðào Diệp hởi Ðào Diệp, nàng sang sông khỏi cần chèo, khỏi lo sợ gì, ta sẽ đến đón nàng. Ðược người đời sau phổ nhạc thành khúc nhạc loại Nhạc Phủ, tên là Ðào Diệp Ca 桃葉歌. Sau này các thi nhân thường dùng Ðào (Ðào cũng là cây hoa Ðào) để tả cảnh chia ly, nhìn cảnh nhớ người v.v. Xem bài từ Hạnh hoa thiên ảnh 杏花天影 của Khương Quỳ 姜夔 đời Tống.
3) Lục liễu: Lấy ý từ Liễu chi 柳枝[ÐTT5] tr. 214
Cành liễu. Tên ca khúc Dương Liễu Chi 楊柳枝
Bài hát cành dương liễu. Thời Nam Bắc Triều 南北朝 Trung Quốc có khúc nhạc Nhạc Phủ 樂府 tên là Chiết Dương Liễu Chi 折楊柳枝
Bẻ cành dương liễu. Tả cảnh buồn bã, dùng dằng trong buổi chia tay:
...
Thướng mã bất thóc tiên
Phản ảo dương liễu chi
Há mã xuy hoành địch
Sầu sát hành khách nhân ... |
上馬不捉鞭
反拗楊柳枝
下馬吹橫笛
愁殺行客人 |
Lên yên cương chẳng cầm dây
Vin tay uốn gãy cành cây liễu buồn
Dùng dằng cầm sáo xuống yên
Véo von tiễn biệt héo hon lòng người
(Nguyễn Hữu Vinh dịch)
Liễu Chi cũng là tên một ca nhi nổi tiếng, xem bài Liễu Chi của Lý Thương Ẩn. Liễu Chi cũng là cành cây liễu rũ. Do vậy sau này các thi nhân thường dùng Liễu Chi (cành liễu) để tả cảnh, nhìn phong cảnh đẹp, có liễu rũ xanh màu mà nhớ nhung người đẹp, hoặc tả cảnh chia tay bịn rịn, nhìn cảnh nhớ người v.v. Xem bài từ Hạnh hoa thiên ảnh 杏花天影 của Khương Quỳ 姜夔 đời Tống.
4) Thúc Dã:
Tên của cụ Ưng Bình chữ Hán là Thúc Dã, nhưng tên Nôm là Thúc Giạ.
Created on 08/21/2006 08:09 PM by NHV
Updated on 09/12/2006 02:47 AM by NHV
|
|
