和菊林布政致事杜兼善先生寄懷原韻
異草奇花翠嶺香
思君何處是昭彰
夢馳薊北看梅瘦
閒向籬東伴菊芳
好古不忘周禮樂
逢人便說漢文章
泰和宇宙今南海
棲碧梧枝老鳳凰
Họa Cúc Lâm Bố chánh trí sự Ðỗ Kiêm Thiện tiên sinh ký hoài nguyên vận
Dị thảo kỳ hoa Thúy lĩnh (1) hương
Tư quân hà xứ thị chiêu chương
Mộng trì Kế Bắc (2) khan mai sấu
Nhàn hướng li (3) đông bạn cúc (4) phương
Hiếu cổ bất vong Châu (5) lễ nhạc
Phùng nhân tiện thuyết Hán (6) văn chương
Thái hòa vũ trụ kim Nam hải
Thê bích ngô chi lão phượng hoàng (7)
Họa theo vần bài thơ gửi thăm của quan Bố Chánh về hưu Cúc Lâm Ðỗ Kiêm Thiện
Trên núi Thúy thơm mùi hương của các loài hoa cỏ lạ
Nhớ ông, tỏ rõ nỗi lòng ở đâu đây
Mộng tìm về Kế Bắc xem mai gầy nở
Thư thả đến hàng giậu phía đông xem hoa cúc thơm
Nhớ xưa, không quên lễ nhạc đời nhà Châu
Gặp người, bèn nói chuyện văn chương nhà Hán
Hôm nay trời biển Nam thanh bình thịnh trị
Chim Phượng già bay đậu trên cành ngô đồng xanh biếc
Họa theo vần bài thơ gửi thăm của quan Bố Chánh về hưu Cúc Lâm Ðỗ Kiêm Thiện
Hương hoa cỏ lạ thơm non Thúy
Nhung nhớ về đâu tỏ nỗi lòng
Mộng ngắm mai gầy về Kế Bắc
Nhàn xem cúc ngát đến rào đông
Lo tròn lễ lạt không quên nếp
Bàn chuyện văn chương chẳng ngại ngùng
Nay gặp trời Nam thời thịnh trị
Phượng hoàng già đậu gốc ngô đồng
Nguyễn Hữu Vinh dịch, Taiwan, 1996
Chú thích
______________
1) Thúy lĩnh: Ngọn núi Thúy
2) Kế Bắc 薊北: [CT14] tr. 101
Chỉ chuyện nhớ bạn, sự đợi chờ nhớ nhung vì xa cách hai nơi...Trung Quốc vào thời Lục triều 六朝 dân gian lưu truyền thể thơ Nhạc Phủ 樂府 Thơ văn viết theo thể thơ này thường dùng để hát. Vì thời đó chiến tranh liên miên nên thông thường thơ Nhạc Phủ hay miêu tả phong cảnh vùng Yên 燕 Kế bắc 薊北 Liêu tây 遼西 và nỗi nhọc nhằn của binh lính cũng như sự buồn đau, thương nhớ người chồng đi lính phương xa của người chinh phụ.
Dữu Tín (513-581) 庾信 Giang Tổng (519-594) 江總 và Từ Lăng (507-583) 徐陵 là những nhà thơ lưu lạc nổi tiếng vào thời này. Bài Xuất tự Kế bắc môn hành 出自薊北門行 của Từ Lăng có câu: Kế bắc liêu trường vọng, hoàng hôn tâm độc sầu 薊北聊長望，黃昏心獨愁
Nói đến và nhớ về Kế bắc, một mình tối lại đọng mối sầu. Bài Yên ca hành 燕歌行 của Dữu Tín có câu: Hàn nhạn ung ung độ Liêu thuỷ, tang diệp phân phân lạc Kế môn 寒雁邕邕渡遼水，桑葉紛紛落薊門
Nhạn bay vần vũ nơi vùng mây nước Liêu tây, lá dâu tằm rơi lả tả nơi đất Kế bắc. Bài Khuê Oán thiên 閨怨篇 của Giang Tổng có câu: Liêu Tây thủy đống xuân ưng thiểu, Kế bắc hồng lai lộ kỷ thiên. 遼西水凍春應少，薊北鴻來路幾千
Trời chưa tới mùa xuân, nước non vùng Liêu tây còn băng giá, Nhạn bay từ Kế bắc về xa ngút ngàn trùng.
3) Li 籬: [CT10] tr. 135 Hàng rào, giậu. Ý chỉ sự vui thú thanh nhàn của cuộc sống điền viên.
Bài Ẩm tửu 飲酒
Uống rượu số 5, thơ của Ðào Uyên Minh 陶淵明 có câu:
...
Thải cúc đông li hạ
Du nhàn kiến nam sơn |
采菊東籬下
悠然見南山 |
Tỉa cành hoa cúc bên hàng giậu phía đông
Thanh thản nhìn núi phía nam
(Nguyễn Hữu Vinh dịch)
4) Cúc 菊: [CT10] tr. 135 Hoa cúc. Ý chỉ sự vui thú thanh nhàn của cuộc sống điền viên, trồng bông, tỉa cành v.v... Xem bài Ẩm tửu 飲酒
Uống rượu số 5, thơ của Ðào Uyên Minh 陶淵明.
5) Châu: Nhà Châu, chỉ việc cúng thờ.
6) Hán: Nhà Hán, chỉ việc văn chương.
7) Phượng hoàng: Chỉ quan lớn ở nơi dinh thự nguy nga bề thế. Ý thơ Ðỗ Phủ. Thê Ngô đồng chi lão Phượng hoàng 棲碧梧枝老鳳凰 [ÐT7] tr. 371.
Thơ Thu Hứng 秋興 bài thứ 8 của Đỗ Phủ có câu "Bích Ngô thê lão Phượng Hoàng chi" 碧梧棲老鳳凰枝
cành Ngô đồng màu xanh là nơi cư ngụ của chim Phượng Hoàng cho tới già.
Created on 08/19/2006 09:58 AM by NHV
Updated on 09/10/2006 11:10 PM by NHV
|
|
