[1] Nhà ba tòa đầy dẫy tiền Châu 茹 𠀧 座 苔 汜 錢 周, Lẫm mười cái chứa đầy lúa Hớn 廩 辻 丐 渚 苔 穭 漢: Nhà rất giàu, tiền chất đầy nhà, lúa chứa đầy lẫm. Lẫm 廩: nhà chứa lúa. Tiền Châu, lúa Hớn 錢 周 穭 漢: Tiền và lúa, chỉ chung tài sản. Các chữ Châu 周 và Hớn 漢 chỉ dùng quen theo điển tích xưa đã thành nếp, không còn có giá trị ngữ nghĩa. Chữ Châu 周 bản Nôm khắc sai thành có 固!

[2] Tất bạt những ngày bán quán 必 泊 仍  半 館, Ấm no bỏ thuở cơ hàn 瘖 奴 補 課 機 寒: Những ngày bán quán cực khổ xưa, bây giờ thì khá lắm rồi. Tất bạt 必 泊, xem chú phía dưới. Chữ ấm bản Nôm viết bằng ốm 瘖, không hay và có vẻ tùy tiện.

[3] Hiệp đôi dầu gặp phượng giao loan 合 堆 油 﨤 鳳 交 鵉, Thời phải dâng hoa múa vát 時 沛 𤼸 花 𢱖 博: Nếu được duyên chồng vợ, thời phải trả lễ dâng cúng cho Bà. Lời vái van để cầu xin, khi được rồi thì phải cúng trả lễ.

[4] Nước Ma Ha rửa sạch sự tình 渃 麻 阿 𣳮  事 情, Gươm trí huệ dứt rồi nghiệp chướng: 釼 智 惠 弋 耒 業 彰: Vì hiểu đạo, có định huệ cho nên quên hết rồi những oán hờn ngày xưa, những chuyện có thể tạo nên nghiệp xấu. Bản Nôm sai chữ nghiệp chướng 業 彰  thành chưởng chướng 掌 彰.

[5] Dốc đắp nền nhân muôn trượng 篤 塔 𡋂 仁  仗, Lăm trồng cây đức ngàn trùng 啉 槞 核 德 𠦳 重:  Đời mình căn bản là thực hành thiệt nhiều việc nhân đức. Cách nói khác, sống là tu nhân. Để ý chữ nền 𡋂 trong bản Nôm khắc sai phần chữ niên 年  thành chữ lao 牢, như trường hợp chữ nên đã chú ở trên.

[6] Phước tuy chưa sánh kịp Thạch Sùng 福 𧈧 渚 𤯭 及 石 崇, [Tiền] cũng ví tày trang Vương Khải [錢] 拱  齊 莊 王 鎧: Phước phần tiền của sánh ngang với hai người giàu nổi tiếng ngày xưa là Thạch Sùng Vương Khải. Phần đối chỗ nầy quá kém. Nói chung người viết tuồng Trương Ngáo để lại nhiều khiếm khuyết trong các câu cần có tiểu đối.

[7] Đối bóng 俸 < > 払 chàng rất hay chỗ nầy. Mượn chữ chàng (anh) để dùng cho chàng (bóng).

[8] Cử thố mặc tình nàng  錯 𩈘 情 娘, Liệu dụng dầu mặc bậu 料 用 油 𩈘 倍: Cắt đặt, sắp đặt chuyện nầy kia trong nhà mặc tình nàng định liệu. Nàng là nội tướng mà! Cử thố  錯: điều khiển các việc trong nhà, công việc của nội tướng! HTC cho biết cử thố tương đương với cử đặt, sắp đặt công việc.

[9] Bản Nôm viết Súc 畜. Súc là gia đinh của Ba Bành Lục Tồn, không thể là gia đinh của Chơn Tâm Như Ý. Có lẽ tác giả lộn với Giúp, vì sau đây có nhân vật Biện Giúp 卞 󰍡 đi mời đoàn múa bông và xưng là ở với họ Hà.  Chuyện lộn nầy cũng thường thôi, nhà văn thường đoảng.

[10] Trước là thiếp cầu duyên 畧 𢌬 妾 求 縁, Sau nữa tôi trả lễ 娄 姅 碎 呂 禮: Cho múa bóng để trả lễ lời hứa trước đây với Bà và để cầu được thiện duyên (chuyện lành) cho gia đình. Sự tin tưởng thời đó, nay hầu như không còn.

[11] Gái mười lăm lịch sự  𡛔 𨒒 𠄼  事, Bóng sắc rất xuê xoang 俸 色 叱 吹  胱: Các cô gái theo làm bóng, làm người múa bông, múa vát… còn trẻ mà đẹp. Xuê xoang 吹 胱: đẹp đẽ, lịch sự, tươi tốt. HTC viết xuê xang có lẽ ông theo giọng thường nghe.

[12] Có cậu Hộ kéo đàn 固 舊 戶  󰈏, Thêm cô Bành múa vác 添 姑 彭 𢱖 博: Cặp vợ chồng nầy xuống dốc phải kiếm cơm cách khó nhọc trong gánh bóng rỗi, người đàn người múa. Lương thiện,  khá hơn nếu phải đi làm bối theo sự gợi ý của tên Súc. Múa vác 𢱖博: Múa giáo, múa binh khí. Trong cuộc múa bóng rỗi thường có một người nữ đóng vai nữ tướng múa gươm, múa giáo.

[13] Bỡi thế túng mới ra thân tất bạt 罢 世 縱 買  身 失 泊, Lâm việc thua mới theo nhóm bóng chàng 臨 役 收 買 蹺 笘 俸 払.:  Gặp hoàn cảnh túng thiếu vì lỡ cờ bạc thua, mới đi làm nghề múa bóng. Muốn nói hai người nầy trước đây cũng rân rác lắm. HTC, Tất bạt 必拔: cô khổ một mình, không ai ngó đến. Gần đây từ nầy bị biến âm biến nghĩa thành tất bật, có nghĩa là cực khổ phải làm lụng không hở tay để kiếm sống. Để ý bản Nôm ở đây viết thất bạc 失泊, chứng tỏ việc nôm cũng rất tùy tiện, người xưa gọi là nôm thấp.

[14] Kíp dọn đồ chóng chóng 急  圖 𢶢 𢶢, Đều nhẹ gót mau mau 調 𨌀 𨃴 毛 毛: Tuồng hát bội vốn cơ bản diễn bằng lời, cho nên khi cần cho khán giả hiểu rằng gánh bóng chàng sửa soạn đi xa thì phải có một nhân vật nói về chuyện nầy: dọn đồ, nhẹ gót. Cũng trong tuồng, diễn tả sự gấp gáp, hối thúc, thầy tuồng cho lập lại một số chữ: chóng chóng, mau mau. Bản Nôm viết chữ nhẹ 𨌀 lầm thành chữ nhảy .

[15] Trước lên chơi cho biết sức giàu 畧 𨑗 制 朱 别 飭 𢀭, Sau tới đó đặng cho biết chủ: 娄 細 妬 卭 朱 别 注 . Nghe tiếng giàu muốn đến coi cơ ngơi, và nhìn người cho biết chủ là ai. Đây cũng là lời mở ra cho sự gặp gỡ bẽ bàng của cặp Ba Bành Lục Tồn với Chơn Tâm sau nầy. Chữ chủ 主 bản Nôm viết bằng chú 注, không hay! Ông P. H. S. phiên là chỗ tạm tạm theo văn cảnh vì chữ chỗ 𡊲 đáng ra phải dùng bộ thổ 土. Tôi chọn chủ vì ở ngay phía sát trên, nhân vật có nhắc đến Hà Như Ý và Lý Chơn Tâm. Toàn bộ bản Nôm Phật Trấn cách viết Nôm không được tuân thủ chặt chẽ, nhứt là các bộ thủ, cho nên người phiên âm thường xuyên gặp rắc rối!

[16] Hay thời thưởng bạc 咍 辰 賞 泊, Dở ắt có đòn  乙 固 杶. Thưởng bạc, cách nói xưa, chỉ nghĩa thưởng tiền. Dở thì phàn nàn hay trả tiền ít đi, tại sao lại đánh người? Tôi không hiểu sinh hoạt lạ lùng nầy của người xưa. 

[17] Đừng khinh ở trên non 仃 輕 於 𨑗 , Việc làm cho đủ chuyện 役朱𡀯: Đừng khinh khi người ở chốn quê mùa hủ lậu mà bỏ qua thứ nầy thứ khác khi trình diễn. Các môn múa phải cho đủ nhưn đủ nhị, không được nhận lớp. Chuyện đám cúng nhận lớp xưa nay là thường. Kinh Hồi Dương Nhơn Quả viết chuyện bên Tàu còn nhắc tới các vị sư sãi cúng đàn đọc kinh thiếu thì chuyện múa cúng Bà, cúng đình sao khỏi thiếu nầy thiếu kia!

[18] Bỗng nghe qua tiếng nói 俸 𠵌 戈 㗂 呐, Mới biết thửa dạng hình 買 别 使  刑: Người thân cách biệt lâu, thay đổi nhiều, chỉ nhận ra nhau qua giọng nói.

[19] Quả Trương thị bạc tình 果 張 氏 萡 情, Chơn ngô phu phối nguyện 眞 吾 夫 配 愿: Quả thiệt người là họ Trương, chồng cũ bạc tình của tôi. Bạc tình sao? Mới biết trách người thì dễ, trách mình mới khó. Ba Bành bạc tình trước mà chỉ biết trách người.

[20] Đê đầu cam chịu 低 頭 甘 𠹾, Ngưỡng diện tàm tu 仰 面 慚 𦍟: Thôi thì đành gục mặt xuống, mắc cở quá không dám ngó lên. Lắm chuyện! Làm điều xấu với người nào dầu không gặp lại nhau cũng đã cảm thấy xấu hổ rồi lọ là phải gặp! Vậy mà còn hơn biết bao kẻ ngày nay, thần kinh xấu hổ không còn nữa! (2006) Bản Nôm chữ cam 甘 viết sai thành chữ nhĩ 耳, chữ tàm 慚 thành chữ tiệm 漸.

[21] Vạn sự tổng giai hưu 萬 事 總 皆 休, Nhứt triêu cai thọ tử 壹 朝 該 受 死: Mọi sự đều tiêu tan hết, hôm nay đành chịu chết. Câu than thở cho biết nhân vật đang lâm vào tình huống khó khăn. Không có nghĩa là chuyện giết chóc sẽ xảy ra chỗ nầy, lúc nầy.

[22] Kiếm thiêng bao nỡ giết ruồi 釼 天 包 𦬑 折 𧋆, Đàn báu dễ hoài bắn sẻ 彈 寶 易 𢙇 𢏑 仕: Chẳng muốn dùng kiếm báu giết loài vật mọn, chẳng thèm phí ná quí bắn con chim nhỏ. Không muốn bỏ cái đức lớn của mình để trả mối thù cỏn con. Không muốn nhắc đến chuyện quấy của bà ngày cũ. Chữ thiêng 𤍌 tác giả viết bằng giọng Nam thiên 天.Bản  Nôm viết chữ đàn, bộ cung 弓, là một nhạc cụ đồng thời là một thứ ná nõ, không phải đạn 磾, bộ thạch 石, gợi ý cho ta nghĩ rằng Từ Hải xưa gươm đàn nửa gánh tức là mang gươm, mang ná nõ, không phải mang đàn. Từ Hải là một anh hùng võ biền râu hùm, không phải là con nhà võ mang máu tài tử như nhiều người tán rộng. Xưa nay người ta lý luận dựa trên khái niệm kiếm 釼 <> 磾 đạn, thật ra kiếm chỉ toàn thể, do đó không thể đối chỉnh với đạn là một thành phần. Phải kiếm 釼<> đàn 彈 mới chỉnh. Nhớ xưa cụ Nghè Nguyễn Sỹ Giác có câu thơ cũng dùng hai chữ gươm đàn (Gươm đàn nửa gánh muốn sang sông/ Hỏi bến thuyền không lái cũng không/ Xe muối nặng nề thương vó ký/ Đường mây rộng rãi tiếc chim hồng…. Cảm hoài). Tiếc rằng ngày xưa đi học không biết để mà hỏi cụ cho rõ hơn về nghĩa của từ nầy.

[23] Cho hay nghiệp báo vinh xương 朱 咍 業 報 荣 昌,Thành năng cảm hoặc 誠 能 感 或: Mới biết nghiệp báo có sướng [có khổ], lòng thành thật có thể cảm được sự nghi ngờ (từ người khác.)

[24] Ngàn thuở thái bình thiên hạ 𠦳 課 太 平 天 下…. Kính tuổi chúa hạ hồi phân giải 敬 歲 主 下 囘 分 解: Mong thiên hạ luôn luôn thái bình… Kính chúc chúa sống lâu. Muốn coi nữa thì xin coi lần tới. Giống như mấy câu mở đầu, mấy câu cuối chào hạ màn như vầy là công thức phải có, luôn luôn hiện diện khi một vở tuồng kết thúc. Không thể dựa trên chữ tuổi chúa để nói tuồng nầy tuồng nọ là xuất hiện vào thời các Chúa Nguyễn. Căn cứ trên cách hành văn rất gọn gàng, trong toàn bộ vở tuồng, các điều nhân vật phát biểu hầu hết rất mới, tâm lý nhân vật rất đạt, xét trên sự cấu tạo chữ Nôm của bản khắc… tôi cho rằng thời gian xuất hiện sớm nhất của vở tuồng Trương Ngáo nầy là những thập niên đầu của thế kỷ 19, không xa lắm năm nó được khắc in, chừng độ chục năm trước khi người Pháp tấn công Việt Nam.

[25] Trong lần in nầy có một số ít, độ 10, chữ Nôm chưa có mã, sẽ sửa lại khi thuận tiện.