Trương Ngáo, cảnh 11

Trương Ngáo, Như Ư nên nghĩa phu thê

 

Như Ư:

     Thiếp nay Hà Như Ư. Vốn không mẹ không cha, Cũng chẳng có chồng con. Một ḿnh ở đầu non, Cất quán nơi góc núi. Thấy những khách đốn cây đốn củi, Lại không thấy người bán rẫy bán hàng. Thời hôm trước có họ Trương, Mà đi đ̣i tiền Phật. Tôi đà phân hăn (16a) lư, Cho chàng tỏ đầu đuôi. Đi thời cũng đă lâu, Sao tin về chẳng thấy. Ơ! Chú Ngáo đă về đây mà[1]! Mới nhắc đây khi nảy, Chú về đó bao giờ? Lên đ̣i tiền đă đặng hay không? Chuyện tôi nhắn làm sao thời nói cho tôi nghe với chú.

 

Ngáo:

Bụng thời đương đói lắm, Thấy hỏi lại thêm no[2]. Chuyện anh Phật dạy to, Để rảnh tôi nói nhỏ!.

 

Như Ư:

     Vậy thời: Cơm dọn đà sẵn đó, Chú tua [khá] ăn đi. Rồi sẽ tỏ nỗi vân vi, Cho tôi tường áo lư.

 

Ngáo:

     Nói thời ta nói, Nàng khá đứng cho xa. Phật người dạy chị khá nghe, Mỗ truyền ra cho nhà ngươi hăn ư. Phật người dạy chị thời lấy tôi, Tôi đă nói mới rồi, xin cho hóa khứ hóa khứ[3].

 

Như Ư:

     Chàng dầu viễn khứ, Thiếp cũng chẳng tha. Về đây mà ai dức ai la mà phải chạy[4] thiệt t́nh nỡ đánh. Thiếp chưa thông sự đó, Xin tỏ nỗi việc đây[5]. Chẳng hay thuốc huờn (16b) hay những chứng chi, C̣n nhánh lá cầm đi làm vậy chú?

 

Ngáo:

     Ờ! Thím hỏi tôi hai vật nầy đây làm chi? Vốn hai vật ấy là của Phật cho ta. Anh Phật ảnh lại dạy tôi rằng giả như muốn [biết] việc chi thời: Giơ nhánh lá soi qua, thời tường trong gia sự. Như thuốc huờn uống lấy, thời hết chứng ngây điên đi mà!

 

Như Ư:

     Vậy chớ Phật người trả tiền [và] cho hai vật ấy mà thôi?

 

Ngáo:

     Như ảnh không trả cho tôi, tôi lại có nghe cho[6]! Anh có trả một đồng tiền, cầm cũng hơn quá chục thôi mà! Phép làm kỳ cục, Hay rất lạ lùng. Anh Phật ảnh lại có dặn tôi rằng giả muốn mua cái vật chi chi đi nữa, thời chấp tay lại mà lạy. Muốn mấy đồng cũng có mấy đồng, Bằng mà muốn mấy chục thời cũng ra mấy chục. Anh biểu rằng thời: Đừng kêu theo thế tục, là hiệu tiếng quốc âm[7]. Anh lại đặt tên (17a) tôi là đặt tên tôi là Hứa Chơn Tâm[8]. Lại biểu tôi rằng sánh với thím Hà Như Ư đó thím a!

 

Như Ư:

     Hảo a! Thậm hỉ chân thậm hỉ, Chí hoan thị chí hoan! Những dè thiếp thời vô duyên mà thôi, Chớ hay đâu mà có phước vậy! Thời: Thiếp vào mau hâm nước, Đặng chàng uống thuốc nầy. Họa là hết chứng dại điên, Đặng nhờ ân đức Phật chăng!

 

Ngáo:

     Uư a! Đă an nhiên khí lực, Lại định tỉnh tâm thần[9]. Si lung hoán tác thông minh, Ám á phiên thành trí huệ. Quả Thích Ca giáng thế, Chân Bồ Tát người độ nhân. Cho hay máy nhiệm tuần hoàn, Mới biết anh linh hiện tại, Xinh a!

 

Như Ư:

     Dám thưa anh chừ, anh tính về hay mần răng anh?

 

Chơn Tâm:

     Cây thuốc phép phép thời trồng lại, Bến độ c̣n c̣n phải trải qua. Để cho ta cứ việc tề gia, Rồi mỗ sẽ tính bề nghi thất[10]. Âu là: Noi theo lời Phật, Dỏi phép Thích Ca (17b). Giở nhánh lá soi qua, Thời tường trong gia sự nầy. Ḱa là Liễu thị, Nọ chẳng Lục Tồn? Đă học thói dâm bôn, Lại làm đường ác đức đây mà! Ba Bành thiệt loài muông súc [vật], Lục Tồn là mặt chó chằn tinh thiệt mà! Tưởng rằng người gá nghĩa vợ chồng, Hay là quỉ ma lôi xà hiết vậy mà không hay. Ḷng ta ta biết, Dạ mỗ mỗ hay. Trối kệ bây a! Mặc bây làm thói nước mây, Dạ mỗ rèn ḷng vàng đá  thôi mà!

 

Như Ư:

     Bây chừ đă bày t́nh chơn giả, C̣n chi mà giấu dạng gian tà. Thưa anh: Chừ anh về hay làm sao? Về mà: Giết loài gian đặng sửa [việc] đạo nhà, Trừ đứa vạy kẻo khinh phép nước[11].

 

Chơn Tâm:

     Trời đă khiến chia nhành mai trước, Phật lại xui ta hiệp sắt cầm[12]. Vốn đây đà tích đức thiện tâm, Đó nỡ làm đường ác đức hay mần răng[13]?

 

Như Ư:

     Thời chàng dầu đặng từ bi hai chữ, Thiếp dễ không (18a) lân mẫn một ḷng. Coi ngày lành sẽ nhập pḥng loan, Xem tháng tốt sẽ vào hợp cẩn[14].

 

CẢNH 12

 



[1] Chú Ngáo đă về đây mà: Mừng gặp lại Ngáo. Trong tuồng hát bội, khi tác giả cho nhân vật nói lời trông mong một nhân vật khác th́ chắc chắn thế nào chút nữa hai người sẽ gặp nhau. Đó là công thức.

[2] Bụng thời đương đói lắm 䏾 時 当 𩛜 , Thấy hỏi lại thêm no 𠳨 吏 添 𩛂: Nghe hỏi bắt no ngang không muốn ăn nữa [v́ câu ḿnh sẽ phải trả lời vốn không muốn nói ra]. Chỉ t́nh trạng khó xử.

[3] Tôi đă nói mới rồi 碎 㐌 呐 貝 來, Xin cho hóa khứ 嗔 朱 化 去: [Hỏi chuyện chồng] tôi vừa mới trả lời rồi, xin để cho tôi đi. Hóa khứ 化去: Giọng Triều Châu của ngă khứ 我去, tôi đi. Ngáo làm gan trả lời rồi là muốn chạy v́ sợ bị đánh như đă từng bị dưới triều đại Ba Bành!

[4] V đây mà ai dức ai la 𧗱 低 麻埃 𠲧 埃 羅, mà phải chạy 麻 沛 𧼋: Về đây ai đâu rầy quở ngầy ngà mà anh phải chạy? Ư nói về sống với tui th́ tui không la rầy, tui chẳng cằn nhằn ǵ đâu. Dức 𠲧: HTC, la lối, trách móc, biểu đừng. La dức, la lối biểu đừng. Bản Nôm chữ thú , tôi đọc chạy 𧼋 theo PHS v́ ở trên Ngáo có nói ḿnh xin hóa khứ (xin được đi). Câu kế, thiệt t́nh nỡ đánh 實情𦬑, h́nh như thiếu nửa câu, trở thành khó hiểu!

[5] Thiếp chưa thông sự đó 妾 渚 通 事 妬, Xin tỏ nỗi việc đây 嗔 訴 浽 役 低: Tôi có một điều chưa hiểu rơ,  xin hỏi cho ra lẽ.

[6] Như ảnh không trả cho tôi 如 英 空 呂 朱 碎, tôi lại có nghe cho 碎 吏 固 𦖑 : Nếu Phật không trả cho tôi, tôi không bỏ qua đâu. Sẽ đ̣i tiền tới cùng. Tôi hiểu câu nầy, ư nầy là sự tượng trưng cho việc tin tưởng theo Phật pháp, giáo lư…

[7] Đừng kêu theo thế tục 仃 呌 蹺 世 俗, là hiệu tiếng Quốc Âm  號 㗂 國 音. Kêu là Ngáo là kêu theo người thường bên ngoài, dùng quốc âm, xài tiếng nôm na. Ư Phật muốn Ngáo có cái tên hay ho hơn, xứng đáng hơn với cuộc đời mới của Ngáo sau nầy.

[8] Đặt tên tôi là 逹 筅 碎 , đặt tên tôi là 逹 筅 碎 : Trong nguyên bản nhóm từ đặt tên tôi là được lập lại. Điều nầy có thể giải thích bằng nhiều cách, hoặc là người khắc đă khắc dư, hoặc là nhân vật quá xúc động nên nói cà lăm. Trường hợp hai hữu lư hơn.

[9] Đă an nhiên khí lực 㐌 安 然 氣 力, Lại định tỉnh tâm thần 吏 定 静 心 神: Khí lực đă an nhiên khỏe khắn, tinh thần đă ổn định, hết mê muội. Bản Nôm viết an như , không đúng, phải là an nhiên 安然, cũng vậy bản Nôm viết định tính thay v́ định tỉnh 定靜.

[10] Để cho ta cứ việc tề gia 底 朱 些 󰖂 役 齊 家, Rồi mỗ sẽ tính bề nghi thất 耒 某 仕 併 皮 宜 室: Để tôi lo chuyện gia đ́nh trước rồi mới có thể tính chuyện lấy vợ được. Chơn Tâm muốn mọi chuyện rơ ràng, muốn biết Ba Bành đă làm ǵ khi ḿnh không có mặt rồi mới quyết định. Đây là thái độ ngay thẳng rất đáng kính phục. Chữ cứ trong câu nầy không ổn, tôi nghĩ đó là chữ lo viết nhầm. BảnNôm chữ rồi khắc sai thành lai . Từ nghi thất 宜 室 dùng ở đây không đúng, vốn là chữ chỉ việc con gái về nhà chồng.

[11] Giết loài gian đặng sửa [việc] đạo nhà 𩔗 奸 卭 使 [役] 道 茹, Trừ đứa vạy kẻo khinh phép nước 𠁂 𣍁  輕 法 渃: Đi giết nó đi, cái đồ làm bậy để sống làm ǵ! Lời nầy của Như Ư phải hiểu như lời thử ḷng Chơn Tâm coi anh chàng ḷng dạ có ác độc không, có mang nặng ḷng cừu hận không. Trên con đường tu hành, đây là lời xúi giục của tà ma.

[12] Trời đă khiến chia nhành mai trước  㐌 遣 吱 梗 梅 竹, Phật lại xui ta hiệp sắt cầm 佛 吏 吹 些 合 瑟 琴: Con tạo làm cho chia mai rẽ trúc (vợ chồng gảy đổ) th́ Phật cũng cho ta được hiệp duyên cầm sắt (có vợ có chồng). Thôi th́ mất vợ nầy có vợ khác, chuyện ǵ mà phải ầm ĩ… Trúc , đọc trước theo giọng Nam xưa. Sách xưa c̣n có ỷ trước là ghế tre(Thơ Tống Tử Vưu),

[13] Đó nỡ làm đường ác đức hay mần răng 𦬑   惡 德 咍  凌? Chơn Tâm rầy vợ đă xúi ḿnh làm chuyện ác đức.

[14] Coi ngày lành… Xem tháng tốt… 𩲡𣈜苓… 𣎃: Cặp vợ chồng Chơn Tâm Như Ư cẩn thận và coi trọng việc hôn nhân hơn cặp Ba Bành Lục Tồn. Chữ xem bản Nôm khắc bộ thị   ra bộ hỏa , không đúng.